Σάββατο 21 Μαΐου 2016

Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας (βασιλεία: 306-337 μΧ)




- Γεννήθηκε στην Ναϊσσό στις 27 Φεβρουαρίου του 272 μΧ (ωστόσο κάποιοι ιστορικοί τοποθετούν το έτος γέννησης αργότερα, έως και το 280 μΧ). Γονείς του Κωνσταντίνου ήταν ο Κωνστάντιος Α΄ Χλωρός (Aurelius Valerius Constantius), Ρωμαίος, και η Ελένη (μετέπειτα Αγία Ελένη, η Ισαπόστολος), Ελληνίδα. Ο Κωνστάντιος ήταν ειδωλολάτρης και η Ελένη Χριστιανή ταπεινής καταγωγής, την οποία αργότερα ο Κωνστάντιος αναγκάστηκε να διαζευχθεί ώστε να γίνει Καίσαρας στην Δύση.

- Ο Κωνσταντίνος μεγάλωσε στη Νικομήδεια της Βιθυνίας, τότε πρωτεύουσα της Ανατολής του Αυτοκράτορα Διοκλητιανού, με το σύστημα της τετραρχίας. Εκεί έζησε με την μητέρα του Ελένη, στην αυλή και υπό την προστασία του Διοκλητιανού. Την ίδια εποχή ο πατέρας του είχε διοριστεί Καίσαρας στην Δύση με έδρα την σημερινή Τριέρ (τότε Augusta Treverorum, ελληνιστί Αυγούστα των Τρεβήρων). Ο Κωνστάντιος Χλωρός όντας ειδωλολάτρης που είχε πανδρευθεί χριστιανή ήταν σαφώς ανεκτικός προς τους Χριστιανούς, και αγνόησε όλα τα διωκτικά διατάγματα του Διοκλητιανού και του Μαξιμιανού. Επιπλέον όμως, στη Νικομήδεια ο Κωνσταντίνος γαλουχήθηκε από την Χριστιανή μητέρα του Ελένη, ωστόσο δεν βαπτίσθηκε χριστιανός για τον προφανή λόγο ότι αφενός το απαγόρευε ο Διοκλητιανός και αφετέρου, με την τότε ισχύουσα νομοθεσία, ως χριστιανός δεν θα μπορούσε να κατέχει κανένα δημόσιο πολιτικό αξίωμα, άρα δεν θα μπορούσε ποτέ να διεκδικήσει την πολιτική σταδιοδρομία του και να ωφελήσει την Αυτοκρατορία και την Ανθρωπότητα, με τον τρόπο που ο ίδιος συνειδητά και ορθά είχε επιλέξει από νεαρή ηλικία. Επομένως, πολύ πριν τη μάχη στη Μουλβία Γέφυρα είχε σίγουρα, από μικρός, γνωρίσει τα πάντα για την Χριστιανική πίστη και το Ευαγγέλιο από την θεοσεβή μητέρα του και είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερη συμπάθεια προς τους Χριστιανούς και - τουλάχιστον - σεβασμό για την πίστη τους.

- Στην Νικομήδεια ο έφηβος Κωνσταντίνος ολοκλήρωσε την μόρφωση και την στρατιωτική του εκπαίδευση, ενώ ανδρώθηκε μέσα στο περιβάλλον του Διοκλητιανού. Ξεχώρισε από νωρίς για το ψηλό και μυώδη ανάστημά του, τόσο για την φυσική του δύναμη όσο και για την εξυπνάδα, την ιδιαίτερη ευθυκρισία του και τον ευγενή χαρακτήρα του. Στην αυλή της Νικομήδειας άλλωστε ήρθε από νωρίς αντιμέτωπος με τον ειδωλολάτρη και φανατικό αντιχριστιανό Γαλέριο.


Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα χρόνια της τετραρχίας του Διοκλητιανού

- Αμέσως, όταν ήρθε η ώρα της διαδοχής του παραιτηθέντος Διοκλητιανού, το 305 μΧ, άρχισε η πολύχρονη και πολυτάραχη οδύσσεια της πολιτικής ανέλιξης του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ώστε ο μεγαλύτερος άνδρας, πολιτικός και στρατιωτικός στην παγκόσμια ιστορία μετά τον Μέγα Αλέξανδρο να βρεθεί στην θέση που του άξιζε, να εκπληρώσει το πεπρωμένο του για την Αυτοκρατορία, την Ευρώπη και την Ανθρωπότητα ολόκληρη.

- Ο Γαλέριος που έγινε Αύγουστος στην Ανατολή διόρισε Καίσαρα τον Μαξιμίνο Δάια παρακάμπτοντας τον Κωνσταντίνο, ο οποίος περικυκλωμένος πλέον από εχθρούς στην Νικομήδεια, αναγκάστηκε να καταφύγει στους Τρεβήρους όπου βρισκόταν ο πατέρας του.

- Από τους Τρεβήρους, ο Κωνσταντίνος συνόδευσε τον, ηλικιωμένο και καταπονημένο από ασθένειες, πατέρα του στη νικηφόρα εκστρατεία στη Βρετανία. Ο Κωνσταντίνος διακρίθηκε και κέρδισε την εμπιστοσύνη του Κωνστάντιου και το θαυμασμό του στρατού για τις εξαιρετικές διοικητικές και στρατηγικές του ικανότητες. Στις 25 Ιουλίου 306 μ.Χ. και ενώ βρισκόταν σε εκστρατεία στη Βρετανία, ο Καίσαρας Κωνστάντιος πέθανε και οι λεγεώνες που στρατοπέδευαν στο Εβοράκον (Eboracum, σημερινό Γιόρκ) ανακήρυξαν με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις Αύγουστο της Δύσης τον Κωνσταντίνο. Οι επαρχίες που θα διοικούσε ήταν η Βρετανία και η Γαλατία. Από την Βρετανία, ο Κωνσταντίνος επέστρεψε στους Τρεβήρους, που παρέμεινε η έδρα της επικράτειάς του για τα επόμενα έξι χρόνια. Στην σύγχρονη πόλη της Τριέρ τα αυτοκρατορικά λουτρά («Kaiserthermen») και η μονόκλιτη βασιλική (Basilika), η αίθουσα του θρόνου (Αula Ρalatina), μαρτυρούν ως τις μέρες μας για τη διαμονή του Κωνσταντίνου στην πόλη.

- Στα επόμενα καθοριστικά χρόνια ο Κωνσταντίνος, έμελλε να βρεθεί αντιμέτωπος με μία σειρά αντιπάλων, που προκάλεσαν πολλούς άγριους και αιματηρούς εμφυλίους πολέμους. Ο πρώτος και μεγαλύτερος αντίπαλος, η τελική καθυπόταξη του οποίου έμελλε να καθορίσει την μετέπειτα πορεία του ως τον αυτοκρατορικό θρόνο, ήταν ο επίσης φανατικός ειδωλολάτρης, Αύγουστος της Δύσης Μαξέντιος (γιος και διάδοχος του Μαξιμιανού). Από τη νίκη στη Μουλβία Γέφυρα το 312 μΧ και μετά και το Διάταγμα ανεξιθρησκείας των Μεδιολάνων το 313 μΧ, ο Κωνσταντίνος εμφανίζεται πλέον ανοικτά και δημόσια ως, αν και όχι επισήμως βαπτισμένος Χριστιανός, τουλάχιστον ένας πολύ θερμός φίλος και υπερασπιστής όλων των Χριστιανών Ρωμαίων υπηκόων και της ίδιας της Χριστιανικής Εκκλησίας. Ως επίσημο λάβαρό του φέρει παντού τον Σταυρό και το σύμβολο του "ΧΡ", το οποίο στολίζει όλες τις σημαίες και τις ασπίδες των λεγεώνων του. Όλοι, δε, όσοι του αντιτάχθηκαν, είτε στο πεδίο των μαχών, είτε σε εσωτερικό πολιτικό επίπεδο, είτε ακόμα και μέσα στον κύκλο των συγγενών του, ήταν ειδωλολάτρες, οι οποίοι αυτό που πρωτίστως αντιπαθούσαν στον Κωνσταντίνο ήταν η χριστιανική του πίστη και η συνειδητή επιλογή του να αλλάξει τα πάντα και για πάντα στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

- Και τα άλλαξε. Τα πάντα και για πάντα.

ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ - ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ - ΚΟΣΜΟΠΟΛΗ - ΒΑΣΙΛΕΥΟΥΣΑ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ: Από την αρχαία Ρώμη της παρακμής, της διαφθοράς, των οργίων και της διαστροφής, στην Νέα Ρώμη, την ελληνική πόλη του Βυζαντίου στο Βόσπορο της Προποντίδας, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πόλη στην οποία μεγάλωσε, την Νικομήδεια.

ΤΗΝ ΘΡΗΣΚΕΙΑ: Από το αφασιακό συνονθύλευμα του συγκρητισμού της ειδωλολατρίας στην Μόνη Αλήθεια του Ευαγγελίου του Χριστού. Το 325 μΧ, συγκάλεσε την Α' Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας για να καταπολεμήσει την αίρεση του Αρείου, όπου και διατυπώθηκαν τα πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.

ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Ο Κωνσταντίνος έκοψε νέο ισχυρότατο νόμισμα, τον χρυσό σόλιδο. Tο έχουν αποκαλέσει "δολάριο" και "ευρώ" του Mεσαίωνα και ο ετεροχρονισμός είναι απόλυτα ακριβής. Γιατί ο σόλιδος, το χρυσό νόμισμα των Bυζαντινών, για 800 περίπου χρόνια, κυριάρχησε στις γνωστές αγορές του κόσμου. Aπό την καθιέρωσή του επί M. Kωνσταντίνου μέχρι τον 11o - 12ο αιώνα, που διατηρήθηκε ανόθευτο, απέκτησε μια μυθική αίγλη. Στη νομισματική ιστορία παραμένει ο πρόγονος των δυο παγκόσμιων σημερινών νομισμάτων, αλλά και διάδοχος των αρχαίων «διεθνών», από την αττική ως την αλεξανδρινή δραχμή. Διαδέχτηκε το επίσης διεθνοποιημένο ρωμαϊκό δηνάριο, το οποίο ολοκλήρωσε τον ιστορικό κύκλο του στις αρχές του 4ου αιώνα (το 313 σταμάτησαν οι κοπές του). Tο «απαράμιλλο νόμισμα», που αντανακλούσε και αποτύπωνε το κύρος της αυτοκρατορικής εξουσίας γνώρισε πλήθος απομιμήσεων στη διάρκεια του Μεσαίωνα. Mέχρι και στην Iνδία ακόμη, όπως παραδίδεται, οι διεθνείς συναλλαγές γίνονταν με «βυζαντινά» - βυζαντινοί θησαυροί έχουν βρεθεί στα πιο απίθανα εκτός αυτοκρατορίας μέρη. Eίναι χαρακτηριστικό ότι στις διεθνείς συναλλαγές του Μεσαίωνα κυριάρχησε η λέξη «βυζαντινόν». Aπό τις Σταυροφορίες μάλιστα και μετά κάθε χρυσό νόμισμα στην Ευρώπη αποκαλούταν «besant». Aκόμη και αν ήταν αραβικό (besant sarrasin)! O όρος άλλωστε καθιερώθηκε από τους Iταλούς εμπόρους και ενισχύθηκε ακολούθως από τη δική τους εμπορική και νομισματική φερεγγυότητα.

Πρόκειται εξάλλου, για το ίδιο χρυσό νόμισμα, το οποίο στην ελληνική λαϊκή παράδοση ονομάστηκε "κωνσταντινάτο", καθώς όλα έφεραν στη μία όψη παράσταση του εκάστοτε αυτοκράτορα, με την σύζυγό του ή μόνο του, και κρατώντας βασιλικό σκήπτρο με σταυρό, κατά το πρότυπο της αγιογραφικής απεικόνισης των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Τα κωνσταντινάτα στη λαϊκή παράδοση απέκτησαν θρυλικές διαστάσεις και θαυματουργικές ιδιότητες λόγω της αγιογραφικής τους απεικόνισης. Επέζησαν άλλωστε στην λαϊκή παράδοση μετά την Άλωση της Πόλης το 1453, σε όλη την διάρκεια της τουρκοκρατίας και έως το 1821, όταν οι Έλληνες αγωνιστές κρεμούσαν στα καρυοφίλια και στις κουμπούρες τους κωνσταντινάτα, ως φυλαχτά.

- ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ: Ο Κωνσταντίνος αναδιάρθρωσε το απαρχαιωμένο σύστημα των ρωμαϊκών λεγεώνων και αναδιοργάνωσε το σύστημα φύλαξης των συνόρων της αχανούς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Συστάθηκαν ειδικά σώματα φρουρών μόνιμα εγκαταστημένα στην μεθόριο, με αποκλειστικό σκοπό την φύλαξη των συνόρων από τις βαρβαρικές επιδρομές. Αυτοί ονομάστηκαν στα λατινικά limitanei, από τη λέξη limes (όρια), ενώ στα ελληνικά αποδόθηκε ως Ακρίτες (αυτοί που φυλούν τα Άκρα).

Οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις του Κωνσταντίνου εκσυγχρόνισαν τον ρωμαϊκό στρατό, ενώ έδωσαν νέα πνοή κυρίως στην Ανατολή, όπου αναδυόταν απειλητικά ως νέα δύναμη η περσική Αυτοκρατορία των Σασσανιδών. Ειδικά όσον αφορά την Ανατολή, οι στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις του Κωνσταντίνου έθεσαν τη βάση για τα μετέπειτα λαμπρά πολεμικά κατορθώματα της πρώιμης βυζαντινής εποχής, με αποκορύφωμα τις κατακτήσεις του Βελισάριου και του Ηράκλειου. Η Δύση δυστυχώς υπέκυψε στην κατάρρευση αλλά για διαφορετικούς λόγους που δεν οφείλονταν στον Κωνσταντίνο, ο οποίος έκανε το καλύτερο δυνατό για να διατηρήσει την αχανή αυτοκρατορία ενωμένη και δυνατή.

- Και τέλος... ΕΔΩΣΕ ΤΟ IMPERIUM ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΘΝΟΣ.


Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που δημιούργησε ο Μέγας Κωνσταντίνος

- Ο Κωνσταντίνος, μετά από μία σειρά πραγματικά άγριων και αιματηρών εμφυλίων πολέμων, κατάφερε να ενώσει ξανά την Αυτοκρατορία και να δώσει τέλος σε μία μακροχρόνια κρίση που είχε ξεκινήσει δύο αιώνες πριν. Στο τέλος της βασιλείας του Κωνσταντίνου, ο ρωμαϊκός κόσμος, η Ευρώπη και η Ανατολή, ήταν ξανά ενωμένες, ένα κράτος δυνατό, με πανίσχυρη οικονομία και στρατό.

- Ο Κωνσταντίνος, επίσης, με την αναγνώριση και την ελευθερία που απέδωσε στους Χριστιανούς και την Χριστιανική Εκκλησία, έλυσε ένα τεράστιο και μακροχρόνιο εσωτερικό, κοινωνικό πρόβλημα της αυτοκρατορίας. Κυρίως όμως, με την καθιέρωση και υπεράσπιση του Χριστιανισμού χάρισε στην Ευρώπη και στην Ανθρωπότητα ολόκληρη το Μέλλον της. Πανάξια ανακηρύχθηκε Άγιος και Ισαπόστολος. Το ίδιο και η Μητέρα του Ελένη.

- "Yμείς μέν των είσω της εκκλησίας, εγώ δε των εκτός υπό Θεού κατεσταμένος επίσκοπον αν είη". (Λόγος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, απευθυνόμενος σε Χριστιανούς επισκόπους, για τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας).

~ CTAVPAETOC

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου