Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2016

Μια μέρα με τους Λέοντες


Τι είναι η Ιστορία; 

Είναι αφηγήσεις του παρελθόντος γραμμένες σε ένα κομμάτι χαρτί; Είναι μνήμες και γνώση γεγονότων που έγιναν κάποτε και πέρασαν ανεπιστρεπτί; Ή μήπως είναι εν μέρει και εμπειρία που μπορεί να βιωθεί σε κάθε εποχή; Είναι δυνατόν να ζήσεις κάτι που δεν υπάρχει πλέον;



Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2016

Η Μάχη του Μαντζικέρτ - 26 Αυγούστου 1071




Στις 26 Αυγούστου 1071 σημειώθηκε η καταστροφική ήττα του βυζαντινού στρατού, υπό τον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ’ Διογένη, στο Μαντζικέρτ της ευρύτερης Αρμενίας (στην λίμνη Βαν). Δυστυχώς επρόκειτο για μια ήττα κυρίως στον ψυχολογικό τομέα που οι επιπτώσεις της ήταν τεράστιες για την Αυτοκρατορία. Σε αυτό συνετέλεσαν και η αψήφιση του τουρκικού κινδύνου και κυρίως οι έριδες και οι εμφύλιοι για τον θρόνο... Μέσα σε μερικά χρόνια οι Τούρκοι έφτασαν απέναντι από την Βασιλεύουσα.

Σάββατο 21 Μαΐου 2016

Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος Α' ο Μέγας (βασιλεία: 306-337 μΧ)




- Γεννήθηκε στην Ναϊσσό στις 27 Φεβρουαρίου του 272 μΧ (ωστόσο κάποιοι ιστορικοί τοποθετούν το έτος γέννησης αργότερα, έως και το 280 μΧ). Γονείς του Κωνσταντίνου ήταν ο Κωνστάντιος Α΄ Χλωρός (Aurelius Valerius Constantius), Ρωμαίος, και η Ελένη (μετέπειτα Αγία Ελένη, η Ισαπόστολος), Ελληνίδα. Ο Κωνστάντιος ήταν ειδωλολάτρης και η Ελένη Χριστιανή ταπεινής καταγωγής, την οποία αργότερα ο Κωνστάντιος αναγκάστηκε να διαζευχθεί ώστε να γίνει Καίσαρας στην Δύση.

Παρασκευή 22 Απριλίου 2016

Δορύστολον - Silistra


Δορύστολον: Σύγχρονη τρισδιάστατη αναπαράσταση του βυζαντινού φρουρίου του Δορύστολου, κτισμένο στη νότια όχθη του ποταμού Δούναβη. Αυτή ήταν η όψη του φρουρίου κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, το Δορύστολο όμως είχε κτισθεί αρκετά νωρίτερα, στην αρχαιότητα ως ελληνική αποικία των Θρακών, οι οποίοι και είχαν δώσει το πρώτο ελληνικό όνομα της πόλης. Αργότερα, το Δορύστολο κατελήφθη από τους Ρωμαίους, οι οποίοι έχτισαν στην πόλη το πρώτο φρούριο το 29 μΧ, κρατώντας το ελληνικό όνομα της πόλης. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το Δορύστολο ήταν η γενέτειρα του σπουδαίου Ρωμαίου στρατηγού Φλάβιου Αετίου, ο οποίος συνέτριψε τις ορδές των Ούννων του Αττίλα στα Καταλαυνικά Πεδία το 451 μΧ. Στα μετέπειτα χρόνια, και όντας το απώτατο προκεχωρημένο άκρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στο Δούναβη, το Δορύστολο δέχθηκε αλλεπάλληλες επιδρομές από κάθε είδος βαρβαρικού φύλου που εισέβαλε ή προσπάθησε να εισβάλει στη Βαλκανική κατά το Μεσαίωνα. Κατά τον 7ο αιώνα καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους, ενώ αργότερα το 969 κυριεύθηκε από τους Ρως του Κιέβου, τους οποίους είχε τότε υποκινήσει ο ίδιος ο Αυτοκράτωρ Ιωάννης Τσιμισκής εναντίον των Βουλγάρων. Τελικά, αφού υπέταξε τους Βούλγαρους, ο Τσιμισκής κινήθηκε και εναντίον του Δορυστόλου το οποίο είχε κρατήσει ο Σβιατοσλάβος Α' του Κιέβου, παραβαίνοντας την συμφωνία του με τον Αυτοκράτορα. Οι αυτοκρατορικές δυνάμεις συνέτριψαν ολοκληρωτικά τους Ρώσους στην περίφημη μάχη του Δορυστόλου, το 971. Τέλος, από τους σλαβόφωνους πληθυσμούς που κατοίκησαν την πόλη κατά τα μεσαιωνικά χρόνια και μέχρι τις μέρες μας, η πόλη μετονομάστηκε αρχικά σε Ντράσταρ (σλαβική παραφθορά του ελληνικού Δορύστολον) και αργότερα σε Σιλίστρα.

------------------------------------------------

Dorystolon: Modern 3D reconstruction of the byzantine fort of Dorystolon, built at the south bank of the river Danube. This is what the fort looked like during the medieval era. Yet Dorystolon was built much ealrier, in ancient times, as a greek colony by Thracians, who gave it its original greek name. Dorystolon was eventually occupied by Romans, who in 29 AD built the first stone fort in the area but kept the original greek name of the city. Noteworthy is the fact that Dorystolon was the birthplace of famous Roman general Flavius Aetius, who crushed Attila's Hunic hordes at the Catalaunian Plains in 451 AD. In the following years, Dorystolon came to be the foremost advanced frontier stronghold of Byzantine Empire on the Danube, and thus Dorystolon recieved repeated attacks from all kinds of barbarian (both attempred and succesful) invasions into the Balkans. During 7th century it was captured by Bulgarians, and later in 969 it was captured by Kievan Russians, who at that time had been abetted by Emperor Ioannis Tsimiskis against the Bulgarians. Then Tsimiskis himself, after having defeated the Bulgarians, moved against Dorystolon which Svietoslav I of Kiev had decided to keep under his authority, violating his agreement with the Emperor. The imperial army totally crushed the Russians in the famous battle of Dorystolon, in 971. Finally, slavic-speaking populations that inhabited the city in medieval times and until today, renamed it, first as Drastar (bad pronunciation of the greek Dorystolon) and later Silistra. 

© CTAVPAETOC

Σάββατο 19 Μαρτίου 2016

Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΣΠΑΝΟΥΣ (1527-1533) - Πέτρος ο Κρητικός: ένας Έλληνας που έλαβε μέρος στην κατάλυση της αυτοκρατορίας των Ίνκας




Ιωάννης Δανδουλάκης ©

Το παρόν είναι προϊόν πρωτότυπης επιστημονικής έρευνας του συγγραφέα σε πρωτογενή αρχεία στην βιβλιοθήκη Maughan Library του King's College London. Το παρόν δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στο περιοδικό «Στρατιωτική Ιστορία», περ. β΄, τευχ. 178, σελ. 56-63, Νοέμβριος 2011. Απαγορεύεται κάθε αναδημοσίευση χωρίς τη ρητή άδεια του συγγραφέα, ο οποίος επιφυλάσσεται για κάθε νόμιμο δικαίωμα.

Μετά από την κατάκτηση του Μεξικού από τον Ισπανό Χερνάν Κορτές, το 1521, ένα πλήθος Ευρωπαίων πάμπτωχων και απελπισμένων, που ελκύονταν από ιστορίες για μυθικούς θησαυρούς, κατέφθασε στην Αμερική. Με αφετηρία τον Παναμά, ο Φρανσίσκο Πιζάρρο και ο Ντιέγκο ντε Αλμάγκρο, νέο-αφιχθέντες Ισπανοί τυχοδιώκτες, κινήθηκαν σε αναζήτηση περισσότερου χρυσού, προς τα εδάφη της νότιας Αμερικής. Τις εκστρατείες αυτών των δυο κατακτητών του Περού, ακολούθησε ως αρχιπυροβολητής και ένας Έλληνας μισθοφόρος από την Κρήτη.

Δευτέρα 14 Μαρτίου 2016

ΑΛΕΞΙΟΣ Α' ΚΟΜΝΗΝΟΣ (1056 - 1118)


Ο Αλέξιος Α' Κομνηνός, 25 ετών, μαχόμενος κατά των Νορμανδών στην πρώτη μάχη του Δυρραχίου το 1081. Πίνακας του Giuseppe Rava για τις εκδόσεις Osprey.

Ο ακαταπόνητος, ο αδάμαστος, ο ανεξάντλητος, ο χαλκέντερος, ο αήττητος, ο δαιμόνιος διπλωμάτης και στρατηγιστής, ο τελευταίος μεγάλος Έλληνας Αυτοκράτορας, αληθινά επικών ελληνορωμαϊκών διαστάσεων. Είναι κοινός τόπος στην βυζαντινή ιστοριογραφία να κατατάσσονται ανάμεσα στους κορυφαίους αυτοκράτορες, ο ιδρυτής της Κωνσταντίνος Α', ο Ιουστινιανός Α', ο Ηράκλειος, ο Νικηφόρος Β' Φωκάς και ο Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος. Όλοι όμως αυτοί, αλλά και όλοι οι άλλοι οι μετριότεροί τους κατόρθωσαν "έργα μεγάλα και θωμαστά" μεν, αλλά υπό σαφώς ευνοϊκότερες συνθήκες και οιωνούς, σε σύγκριση με τον Αλέξιο Α' Κομνηνό.

Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2016

The Question of Identity: Who was a Roman and who a Byzantine?

Part B: The Empire of Constantinople



It would be more appropriate, in academic terminology, to divide the Roman Empire into the pre-Constantine and post-Constantine Empire, or else, pre-330 and post-330. Every effort should be applied to make clear that the change inferred on the Roman Empire during the reign of Constantine the Great was fundamental and profound. And not just the introduction and spread of Christianity, as this was only one of many aspects of the new, unique character that was attributed to the empire. Of crucial importance was the emergence of the Greek element in the East.
Το Ζήτημα της Ταυτότητας: Ποιοι ήταν Ρωμαίοι και ποιοι Βυζαντινοί;

Β’ Μέρος: Η Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης



Θα ήταν σωστό, στην ακαδημαϊκή ορολογία, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία να χωρίζεται σε προ Μεγάλου Κωνσταντίνου και μετά το Μεγάλο Κωνσταντίνο, ή αλλιώς προ-Κωνσταντινουπόλεως και μετά-Κωνσταντινουπόλεως. Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η διαφορά που επέφερε στην αυτοκρατορία η βασιλεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου υπήρξε ουσιαστική και ριζική – και όχι μόνο όσον αφορά την καθιέρωση και εξάπλωση του Χριστιανισμού. Αυτή υπήρξε μόνο μία από τις πολλές πτυχές της μοναδικής φυσιογνωμίας της αυτοκρατορίας. Η καθοριστική αλλαγή ήταν η ανάδειξη του ελληνικού στοιχείου της Ανατολής.

Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016

The Question of Identity: Who was a Roman and who a Byzantine?

Part A: The "Roman" name




Trying today to define one exclusive “official” name for the post-330AD Empire, which had its capital in Constantinople (formerly Byzantium), is an extremely sensitive task and, in any case, totally impossible if attempted based on the modern standard of the westphalian state.
Το Ζήτημα της Ταυτότητας: Ποιοι ήταν Ρωμαίοι και ποιοι Βυζαντινοί;

Α' Μέρος: Το όνομα "Ρωμαίος"





Ο προσδιορισμός, στο σήμερα, μίας αποκλειστικής «επίσημης» ονομασίας για την μετά το 330 μΧ αυτοκρατορία, που είχε ως πρωτεύουσα της την Κωνσταντινούπολη (πρώην Βυζάντιο), είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο εγχείρημα και, εν πάση περιπτώσει, παντελώς αδύνατον εάν επιχειρείται με βάση το σημερινό βεστφαλιανό πρότυπο του κράτους.

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2016

Η Εξέγερση των Βλάχων της Θεσσαλίας το καλοκαίρι του 1066 - Μια γεωπολιτική προσέγγιση


Το κάστρο των Σερβίων, γνωστό και ως Κάστρο της Ωριάς
Η γενικότερη εικόνα της Αυτοκρατορίας το 1066

Το 1066 ήταν μία από τις πλέον ταραχώδεις χρονιές της περιόδου της βυζαντινής παρακμής των μέσων του 11ου αιώνα. Η πολυεπίπεδη παρακμή της Αυτοκρατορίας είχε εκδηλωθεί αμέσως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου το 1025 και οφειλόταν σε μία καταστροφική σειρά αφάτως ανίκανων διαδόχων αυτοκρατόρων, ο τελευταίος των οποίων ήταν ο Κωνσταντίνος Ι’ Δούκας.