H NAYMAXIA TOY ΦΛΑΝΤΑΝΕΛΑ
Ένα από τα πιο δραματικά επεισόδια της τελευταίας πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης ήταν η ναυτική σύγκρουση της 20ης Απριλίου 1453
στον Βόσπορο μεταξύ του οθωμανικού στόλου, που ναυλοχούσε στο κοντινό Μπεσίκτας (το βυζαντινό Διπλοκιόνιο), και μιας μικρής ναυτικής μοίρας χριστιανικών μεταγωγικών πλοίων ένα από τα οποία, με κυβερνήτη τον αναφερόμενο στις πηγές ως Φλαντανελά, ήταν βυζαντινό, ενώ τα υπόλοιπα γενοβέζικα. Τα τελευταία μετέφεραν εφόδια και όπλα σταλμένα στους υπερασπιστές της Κωνσταντινούπολης από τον πάπα Νικόλαο Ε΄, ενώ το βυζαντινό πλοίο ήταν φορτωμένο με σιτάρι από τη Σικελία. Το επεισόδιο είναι γνωστό από πολλές πηγές της Άλωσης ορισμένες όμως από τις οποίες διαφέρουν ως προς τις λεπτομέρειές του. Έτσι, π.χ., ενώ οι περισσότερες πηγές αναφέρονται σε τρία γενοβέζικα (ή, γενικότερα, «λατινικά») πλοία και ένα βυζαντινό, ο Δούκας μνημονεύει τέσσερα γενοβέζικα και ένα βυζαντινό, ενώ ο Χαλκοκονδύλης ένα γενοβέζικο και ένα βυζαντινό.
Ο Φλαντανελας, ναύαρχος ρου στολίσκου και κυβερνήτης της αυτοκρατορικής γαλέρας, η οποία είναι και αυτή μισθωμένη (αφού το βυζαντινό ναυτικό είχε πάψει να υπάρχει), είναι - κατα την πιο λογική εκδοχή - Γενοβέζος από την Χίο, το όνομα του δε αποτελεί παραφθορά.
Το πρωινό εκείνο, οι φρουροί στα θαλάσσια τείχη της Πόλης αντικρίζουν στον ορίζοντα τα κατάρτια τεσσάρων πλοίων. Είναι οι τρεις γενοβέζικες γαλέρες που μεταφέρουν όπλα και προμήθειες και ένα αυτοκρατορικό μεταγωγικό γεμάτο με σιτάρι, που είχε ναυλωθεί στη Σικελία υπό τη διεύθυνση του έμπειρου καπετάνιου Φλαντανελά.
Είχαν περάσει εύκολα τα αφύλακτα Δαρδανέλια και τώρα έπλεαν στην Προποντίδα σε ορατή απόσταση από τον τουρκικό στόλο που τίθεται σε πολεμική ετοιμότητα. Τα τουρκικά καράβια εξοπλισμένα με κανόνια, κάτω από τυμπανοκρουσίες και ζητωκραυγές, εφορμούν για να αιχμαλωτίσουν τα χριστιανικά.
Τέσσερις ευρωπαϊκές μεγάλες γαλέρες αρχίζουν να καταδιώκονται από τον τουρκικό στόλο. Ωστόσο το αποτέλεσμα των ναυτικών αναμετρήσεων εξαρτιόταν λιγότερο από τους αριθμούς και περισσότερο από την πείρα, την αποφασιστικότητα και τις τυχαίες πορείες ανέμων κα ρευμάτων.
Οι τακτικές μάχης στη θάλασσα δε διέφεραν πολύ από αυτές της ξηράς. Οι γαλέρες ήταν γεμάτες πολεμιστές, που μετά από μια αρχική βολή επιχειρούσαν να εισβάλλουν στο αντίπαλο πλοίο με σκληρές μάχες σώμα με σώμα.
Νωρίς το απόγευμα τα χριστιανικά πλοία προσεγγίζουν την νοτιοανατολική ακτή της Πόλης. Ο Μπάλτογλου τους κάνει σήμα να σταματήσουν. Η θάλασσα είναι φουρτουνιασμένη και ο άνεμος φυσά αντίθετα με το ρεύμα του Βοσπόρου.
Τα χριστιανικά πλοία είναι ψηλότερα και καλά εξοπλισμένα. Από τα ψηλά καταστρώματά τους και τις γέφυρες οι ναύτες ρίχνουν βέλη, πέτρες, ακόντια, ενώ οι Τούρκοι κάνουν προσπάθειες να τα πλησιάσουν.
Όταν οι πλώρες τους βρίσκονται κάτω από το πλοίο του Φλαντανελά, οι ναύτες του ρίχνουν υγρό πυρ μέσα από χάλκινα αγγεία, σκοτώνοντας πολλούς Τούρκους. Δυο τουρκικά πλοία τυλίγονται στις φλόγες και βυθίζονται.
Τα κουπιά των τουρκικών πλοίων μπλέκονται μεταξύ τους και πολλά σπάνε από τα βλήματα που πέφτουν από ψηλά. Η απώλεια όμως ενός πλοίου γρήγορα αναπληρώνεται από ένα άλλο.
Ο ίδιος ο σουλτάνος από την ακτή, καβάλα στο άλογό του, παρακολουθεί την καταδίωξη των χριστιανικών πλοίων από το Μπάλτογλου. Σκαρφαλωμένοι πάνω στα τείχη, οι πολιορκημένοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα την κρίσιμη καταδίωξη.
Κι ενώ τα χριστιανικά πλοία είναι έτοιμα να πάρουν την στροφή ακριβώς στην άκρη της ακρόπολης, ο άνεμος κοπάζει και τα πανιά πλαταγίζουν νωχελικά. Το ρεύμα της θάλασσας τα σπρώχνει προς τα τουρκικά.
Για τους Τούρκους και το Μπάλτογλου είναι τώρα εύκολο να συλλάβουν τη λεία τους. Τα τουρκικά πλοία πλησιάζουν και σαρώνουν με βλήματα τα ευρωπαϊκά, όμως οι ναύτες με βαρέλια γεμάτα νερό κατορθώνουν και σβήνουν τις φλόγες.
Ο Μπάλτογλου πλησιάζει την αυτοκρατορική γαλέρα και διατάζει επίθεση. Το ένα κύμα των ανδρών του μετά το άλλο προσπαθεί να επιβιβαστεί σε αυτή, για να απωθηθεί από το Φλαντανελά και το πλήρωμά του.
Οι Γενοβέζοι κυβερνήτες των τριών πλοίων φέρνουν κοντά τα πλοία τους που ενώνονται, σαν ένα κάστρο που δίνει τον «υπέρ πάντων αγώνα». Ο Μωάμεθ παρακολουθεί από την ακτή και από την αγωνία του είναι έτοιμος να μπει με το άλογό του στη θάλασσα...
Λίγο πριν πέσει η νύχτα, κι ενώ τα χριστιανικά καράβια είναι παγιδευμένα, άνεμος σηκώνεται και πάλι από το βορρά.
Τα μεγάλα τετράγωνα πανιά φουσκώνουν και οι χριστιανικές γαλέρες αρχίζουν να κινούνται, σπάζουν το τείχος των μικρότερων τουρκικών, ορμούν στην είσοδο του Κεράτιου και με την κάλυψη τριών βενετικών πλοίων εισέρχονται στο ασφαλές καταφύγιο του Κεράτιου.
Είναι πια νύχτα, όλα έχουν κριθεί, οι Τούρκοι ηττημένοι αποσύρονται.
Ο αντίκτυπος της ναυμαχίας είναι ψυχολογικός για το πεσμένο ηθικό των πολιορκημένων που θα αναπτερωθεί αλλά και ουσιαστικός, καθώς η πόλη αποκτά πρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και πολύτιμες προμήθειες.
Για τους Τούρκους, η ήττα ήταν ταπεινωτική γιατί αποδεικνύεται η κατωτερότητα τους στη θάλασσα. Ο Μπάλτογλου θα καθαιρεθεί και θα ατιμαστεί, ενώ μετά βίας θα γλυτώσει το κεφάλι του.
~ KOMNHNOC
Ένα από τα πιο δραματικά επεισόδια της τελευταίας πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης ήταν η ναυτική σύγκρουση της 20ης Απριλίου 1453
στον Βόσπορο μεταξύ του οθωμανικού στόλου, που ναυλοχούσε στο κοντινό Μπεσίκτας (το βυζαντινό Διπλοκιόνιο), και μιας μικρής ναυτικής μοίρας χριστιανικών μεταγωγικών πλοίων ένα από τα οποία, με κυβερνήτη τον αναφερόμενο στις πηγές ως Φλαντανελά, ήταν βυζαντινό, ενώ τα υπόλοιπα γενοβέζικα. Τα τελευταία μετέφεραν εφόδια και όπλα σταλμένα στους υπερασπιστές της Κωνσταντινούπολης από τον πάπα Νικόλαο Ε΄, ενώ το βυζαντινό πλοίο ήταν φορτωμένο με σιτάρι από τη Σικελία. Το επεισόδιο είναι γνωστό από πολλές πηγές της Άλωσης ορισμένες όμως από τις οποίες διαφέρουν ως προς τις λεπτομέρειές του. Έτσι, π.χ., ενώ οι περισσότερες πηγές αναφέρονται σε τρία γενοβέζικα (ή, γενικότερα, «λατινικά») πλοία και ένα βυζαντινό, ο Δούκας μνημονεύει τέσσερα γενοβέζικα και ένα βυζαντινό, ενώ ο Χαλκοκονδύλης ένα γενοβέζικο και ένα βυζαντινό.
Ο Φλαντανελας, ναύαρχος ρου στολίσκου και κυβερνήτης της αυτοκρατορικής γαλέρας, η οποία είναι και αυτή μισθωμένη (αφού το βυζαντινό ναυτικό είχε πάψει να υπάρχει), είναι - κατα την πιο λογική εκδοχή - Γενοβέζος από την Χίο, το όνομα του δε αποτελεί παραφθορά.
Το πρωινό εκείνο, οι φρουροί στα θαλάσσια τείχη της Πόλης αντικρίζουν στον ορίζοντα τα κατάρτια τεσσάρων πλοίων. Είναι οι τρεις γενοβέζικες γαλέρες που μεταφέρουν όπλα και προμήθειες και ένα αυτοκρατορικό μεταγωγικό γεμάτο με σιτάρι, που είχε ναυλωθεί στη Σικελία υπό τη διεύθυνση του έμπειρου καπετάνιου Φλαντανελά.
Είχαν περάσει εύκολα τα αφύλακτα Δαρδανέλια και τώρα έπλεαν στην Προποντίδα σε ορατή απόσταση από τον τουρκικό στόλο που τίθεται σε πολεμική ετοιμότητα. Τα τουρκικά καράβια εξοπλισμένα με κανόνια, κάτω από τυμπανοκρουσίες και ζητωκραυγές, εφορμούν για να αιχμαλωτίσουν τα χριστιανικά.
Τέσσερις ευρωπαϊκές μεγάλες γαλέρες αρχίζουν να καταδιώκονται από τον τουρκικό στόλο. Ωστόσο το αποτέλεσμα των ναυτικών αναμετρήσεων εξαρτιόταν λιγότερο από τους αριθμούς και περισσότερο από την πείρα, την αποφασιστικότητα και τις τυχαίες πορείες ανέμων κα ρευμάτων.
Οι τακτικές μάχης στη θάλασσα δε διέφεραν πολύ από αυτές της ξηράς. Οι γαλέρες ήταν γεμάτες πολεμιστές, που μετά από μια αρχική βολή επιχειρούσαν να εισβάλλουν στο αντίπαλο πλοίο με σκληρές μάχες σώμα με σώμα.
Νωρίς το απόγευμα τα χριστιανικά πλοία προσεγγίζουν την νοτιοανατολική ακτή της Πόλης. Ο Μπάλτογλου τους κάνει σήμα να σταματήσουν. Η θάλασσα είναι φουρτουνιασμένη και ο άνεμος φυσά αντίθετα με το ρεύμα του Βοσπόρου.
Τα χριστιανικά πλοία είναι ψηλότερα και καλά εξοπλισμένα. Από τα ψηλά καταστρώματά τους και τις γέφυρες οι ναύτες ρίχνουν βέλη, πέτρες, ακόντια, ενώ οι Τούρκοι κάνουν προσπάθειες να τα πλησιάσουν.
Όταν οι πλώρες τους βρίσκονται κάτω από το πλοίο του Φλαντανελά, οι ναύτες του ρίχνουν υγρό πυρ μέσα από χάλκινα αγγεία, σκοτώνοντας πολλούς Τούρκους. Δυο τουρκικά πλοία τυλίγονται στις φλόγες και βυθίζονται.
Τα κουπιά των τουρκικών πλοίων μπλέκονται μεταξύ τους και πολλά σπάνε από τα βλήματα που πέφτουν από ψηλά. Η απώλεια όμως ενός πλοίου γρήγορα αναπληρώνεται από ένα άλλο.
Ο ίδιος ο σουλτάνος από την ακτή, καβάλα στο άλογό του, παρακολουθεί την καταδίωξη των χριστιανικών πλοίων από το Μπάλτογλου. Σκαρφαλωμένοι πάνω στα τείχη, οι πολιορκημένοι παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα την κρίσιμη καταδίωξη.
Κι ενώ τα χριστιανικά πλοία είναι έτοιμα να πάρουν την στροφή ακριβώς στην άκρη της ακρόπολης, ο άνεμος κοπάζει και τα πανιά πλαταγίζουν νωχελικά. Το ρεύμα της θάλασσας τα σπρώχνει προς τα τουρκικά.
Για τους Τούρκους και το Μπάλτογλου είναι τώρα εύκολο να συλλάβουν τη λεία τους. Τα τουρκικά πλοία πλησιάζουν και σαρώνουν με βλήματα τα ευρωπαϊκά, όμως οι ναύτες με βαρέλια γεμάτα νερό κατορθώνουν και σβήνουν τις φλόγες.
Ο Μπάλτογλου πλησιάζει την αυτοκρατορική γαλέρα και διατάζει επίθεση. Το ένα κύμα των ανδρών του μετά το άλλο προσπαθεί να επιβιβαστεί σε αυτή, για να απωθηθεί από το Φλαντανελά και το πλήρωμά του.
Οι Γενοβέζοι κυβερνήτες των τριών πλοίων φέρνουν κοντά τα πλοία τους που ενώνονται, σαν ένα κάστρο που δίνει τον «υπέρ πάντων αγώνα». Ο Μωάμεθ παρακολουθεί από την ακτή και από την αγωνία του είναι έτοιμος να μπει με το άλογό του στη θάλασσα...
Λίγο πριν πέσει η νύχτα, κι ενώ τα χριστιανικά καράβια είναι παγιδευμένα, άνεμος σηκώνεται και πάλι από το βορρά.
Τα μεγάλα τετράγωνα πανιά φουσκώνουν και οι χριστιανικές γαλέρες αρχίζουν να κινούνται, σπάζουν το τείχος των μικρότερων τουρκικών, ορμούν στην είσοδο του Κεράτιου και με την κάλυψη τριών βενετικών πλοίων εισέρχονται στο ασφαλές καταφύγιο του Κεράτιου.
Είναι πια νύχτα, όλα έχουν κριθεί, οι Τούρκοι ηττημένοι αποσύρονται.
Ο αντίκτυπος της ναυμαχίας είναι ψυχολογικός για το πεσμένο ηθικό των πολιορκημένων που θα αναπτερωθεί αλλά και ουσιαστικός, καθώς η πόλη αποκτά πρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και πολύτιμες προμήθειες.
Για τους Τούρκους, η ήττα ήταν ταπεινωτική γιατί αποδεικνύεται η κατωτερότητα τους στη θάλασσα. Ο Μπάλτογλου θα καθαιρεθεί και θα ατιμαστεί, ενώ μετά βίας θα γλυτώσει το κεφάλι του.
~ KOMNHNOC
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου